Một trong những căn bệnh hay gặp nhất ở trẻ là tiêu chảy mà nếu kéo dài sẽ gây ra hiện tượng mất nước, điện giải và gây nguy cơ suy dinh dưỡng cho bé. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến hiện tượng trẻ bị tiêu chảy, đi ngoài nhiều lần và cách giải quyết ra sao?
Nguyên nhân bé bị tiêu chảy, đi ngoài
Trước tiên, cần phân biệt trẻ bị tiêu chảy với hiện tượng trẻ sơ sinh đi ngoài phân lỏng trong giai đoạn còn bú sữa mẹ.
- Phân của trẻ được nuôi hoàn toàn bằng sữa mẹ thường mềm hoặc lỏng và một ngày bé có thể đi ngoài 2 – 3 lần. Tuy nhiên điều này là bình thường nếu trẻ vẫn khỏe mạnh và tăng cân tốt.
- Dấu hiệu trẻ sơ sinh bị tiêu chảy đó là trẻ đi ngoài phân lỏng như nước hoặc có lẫn bọt, chất nhày, máu hoặc trẻ đi ngoài kèm sốt cao và nôn.
Do hệ thống tiêu hóa của trẻ chưa được hoàn thiện và trẻ có sức đề kháng yếu nên trẻ dễ nhiễm các vi khuẩn gây bệnh ở đường tiêu hóa, đặc biệt là tiêu chảy. Sau đây là một số nguyên nhân phổ biến gây ra các tình trạng trên:
- Trẻ bị bệnh tiêu chảy cấp: Cách nhận biết trẻ sơ sinh bị tiêu chảy cấp đó là trẻ đi phân lỏng tóe nước trên 3 lần một ngày kèm theo hiện tượng nôn và sốt. Bệnh kéo dài không quá 14 ngày và khiến trẻ mất nước và điện giải trầm trọng nếu không có biện pháp điều trị kịp thời.
- Ngộ độc thực phẩm: Do các thực phẩm tươi sống là nguồn trung gian mang rất nhiều các vi khuẩn, ký sinh trùng gây bệnh như trực khuẩn lỵ, E.coli, Rota virus,…hay một số thực phẩm còn chứa chất phụ gia, bảo vệ thực phẩm. Triệu chứng ngộ độc thực phẩm gồm trẻ bị đi ngoài, nôn mửa, sốt và đau bụng,…[1].
- Viêm hô hấp: Các bệnh hô hấp thường gây tiết đờm, chất nhày ở niêm mạc họng. Các chất đờm nhớt này đều chứa vi khuẩn gây bệnh mà nếu trẻ nuốt vào sẽ mang theo mầm bệnh vào cơ thể và là nguyên nhân khiến trẻ đi ngoài tiêu chảy. Một số dấu hiệu bé bị viêm phế quản,viêm phổi khác là ho vừa đến nặng (thông thường là ho nặng tiếng), thở nhanh gấp, thở rít và trẻ thở khò khè.
- Rối loạn tiêu hóa: Tiêu chảy là triệu chứng trẻ bị rối loạn tiêu hóa, đặc biệt là ở trẻ dưới 3 tháng tuổi thì do hệ tiêu hóa của bé còn chưa hoàn thiện, hệ enzym tiêu hóa và lợi khuẩn đường ruột vẫn còn thiếu hụt. Dấu hiệu nhận biết trẻ sơ sinh bị đi ngoài trong trường hợp này là phân có bọt, chất nhày và ở trạng thái lỏng.
- Nhiễm khuẩn đường ruột: Các vi khuẩn xâm nhập vào đường ruột sẽ gây ra các hiện tượng như bé đau bụng, đi ngoài phân lỏng có bọt, trẻ biếng ăn và buồn nôn.
- Tác dụng phụ của thuốc: Đây là vấn đề thường gặp bởi sự lạm dụng kháng sinh trị bệnh cho trẻ của cha mẹ. Việc tự ý sử dụng kháng sinh mà không có chỉ định cùa bác sĩ hay dùng quá liều, không đúng cách sẽ gây tác dụng phụ do thuốc kháng sinh sẽ tiêu diệt cả lợi khuẩn có trong đường tiêu hóa của trẻ gây loạn khuẩn đường ruột, sốt tiêu chảy ở trẻ em. Ngoài ra có thể là do tác dụng phụ của thuốc nhuận tràng.
Tiêu chảy khiến trẻ đau bụng, đi ngoài nhiều lần, ăn mất ngon, đôi khi trẻ sẽ buồn nôn, nôn mửa, gây mất nhiều nước, điện giải và trẻ hấp thụ kém các chất dinh dưỡng. Nếu không được điều trị kịp thời thì sẽ rất nguy hiểm. Vì vây, trẻ cần phải được bảo vệ trước những nguyên nhân kể trên để không bị tiêu chảy
Làm gì khi trẻ đi ngoài, tiêu chảy?
Việc điều trị trẻ bị đi ngoài, tiêu chảy cần xem xét đến yếu tố nguyên nhân gây bệnh để có cách khắc phục phù hợp.
- Điều quan trọng đầu tiên là cần bù nước, điện giải bằng cách cho trẻ uống nhiều nước và bổ sung dung dịch Oresol cho trẻ.
- Chỉ sử dụng kháng sinh để điều trị cho trẻ đi ngoài tiêu chảy trong trường hợp bác sĩ chỉ định bé bị bệnh do nhiễm khuẩn, phân có lẫn nhầy máu hoặc tiêu chảy kèm theo các nhiễm trùng khác viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết,…[2].
- Với trẻ đang bú sữa mẹ thì cần quan tâm đến chế độ dinh dưỡng của người mẹ để cung cấp đầy đủ cho con nguồn khoáng chất, vitamin cần thiết cho cơ thể trẻ khỏe mạnh và có sức đề kháng tốt.
- Với trẻ bị đi ngoài tiêu chảy do lạm dụng kháng sinh hoặc rối loạn tiêu hóa thì cần bổ sung cho trẻ các loại men tiêu hóa cũng như sản phẩm có chứa lợi khuẩn, probiotic giúp hệ tiêu hóa của trẻ khôi phục trở lại.
Hiện tượng trẻ bị tiêu chảy, đi ngoài nhiều lần có thể điều trị triệt để nếu cha mẹ biết được nguyên nhân gây bệnh và cách phòng tránh. Không nên để đến khi bệnh tiến triển nặng sẽ gây nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe của bé sau này.
Dược sĩ Ngọc Mai